افق روشن
www.ofros.com

مبارزات زنان در ایران

چند گام تا رهایی

علیرضا ثقفی                                                                                               دوشنبه ۲۱ اسفند ۱۳۹٦ - ۱۲ مارس ۲۰۱٨

درباره ی حقوق زنان و مردان و تبعیض میان آنان در سطوح مختلف اجتماعی، بارها و بارها گفته شده و سمینارها گذارده شده است. در این جا بهتر است که از مطالب تکراری پرهیز کرده و به مطالبی بپردازیم که بتواند تا حدی راه گشای مبارزات آینده زنان باشد.
زنان در سطح جهانی و در کل نظام سرمایه داری با مردان برابر نیستند و این امر را خودِ محافل و نظریه پردازان این نظام، بارها اذعان کرده اند و هنوز تا رسیدن به فرصت های برایر میان زنان و مردان در سطح جهانی و کشور های پیشرفته، فاصله ای است که باید طی شود.
مبارزات زنان برای فرصت های برابر شغلی و موقعیت های احتماعی و همچنین حقوقِ برابر در ازای کارِ برابر همچنان در سطح جهانی نیز ادامه دارد. هر چند که در بسیاری از زمینه ها به پیروزی های مشخصی رسیده است اما تاکنون هیچ کس ادعا نکرده است که در سطح کشورهای مهد نظام سرمایه داری نابرابری جنسیتی محو شده است .با همه ی این احوال، زنان در بسیاری از زمینه ها به خصوص در برخی کشورهای غربی به برابری با مردان دست یافته اند؛ از جمله حق برابر برای شغل برابر در اکثریت مشاغل و حقوق برابر برای شغل برابر در اکثریت مشاغل، حق برابر برای طلاق و نگهداری از فرزندان، حق مالکیت و ارث برابر و حق برابر برای آزادی در پوشش و بسیاری از حقوق دیگر...
اما در جامعه ی ایران، زنان تا رسیدن به همین حقوق اولیه نیز فاصله زیادی دارند و حتا برای رسیدن به مثلاً حق طلاق برابر، حق آزادی پوشش یا حق ارث برابر و به خصوص حق اشتغال برابر(که یکی از مهم ترین حقوق است) باید مبارزه کنند و چه مبارزه ی بی امانی که در این چند دهه ی گذشته برای رسیدن به این حقوق های ابتدایی از جانب مردان و زنان صورت نگرفت و چه رنج ها و مصیبت ها و زندان‌ها و شکنجه ها و تجاوزها و اعدام ها که نکشیدند و ندیدند که یکی داستان است پُر آب چشم. سرتاسر دشت خاوران سنگی نیست… کز خون دل و دیده بر آن رنگی نیست…
اما در این مبارزه ی بی امان در طی دهه ها، زنان و مردان دریافتند که این سد عظیم آزادی های ایتدایی و حقوق به رسمیت شناخته شده¬ی جهان امروز را تنها در هم دلی و هم کاری با یکدیگر است که می‌توانند از سر راه بردارند و تا زمانی که این مانع بزرگ برای رسیدن به آزادی برداشته نشود؛ برداشتن گام های کوچک هر چند مؤثر است اما اساسی نیست. باید دیکتاتوری از سر راه زندگی اجتماعی مردم برداشته شود و مبارزات آزادی خواهانه ی زنان و مردان برای رسیدن به عدالت اجتماعی و حقوق برابر اجتماعی با نهادینه شدن آزادی در تمام شئون اجتماعی همراه باشد.
اما در این مبارزات بی امان، حکومتگران در ایران تنها برابری زنان و مردان را در شکنجه‌گاه ها و جوخه های اعدام رعایت می‌کنند. آنان زنان را با همان شلاقی می‌زنند که مردان را و به همان جوخه های اعدامی می‌سپارند که مردان را و با همان تیرهایی اعدام می‌کردند که مردان را نیز. در این جا برابری کامل بود و حتی بالاتر از آن، زنان را بیش از مردان در شکنجه گاه ها و بازداشت ها مورد تجاوز قرار می‌دادند که خود نوعی شکنجه ی مخصوص بود و داستان های مفصل تری دارد...
از همین روی بود که زنان در کنار مردان، آزادی و برابری را با تمام نمادهایش در مبارزه یافتند و در کنار یکدیگر به مبارزه برخاستند زیرا این عرصه ای بود که دیگر زن و مرد نمی‌شناخت و دیگر نمی‌شد تبعیض را روا بدارند و مثلاً ملاحظه ی زنان را بیشتر داشته باشند؛ در این جا نه تنها زنان حق شکنجه ی کمتری نداشتند بلکه گاه بیشتر هم داشتند و به هر حال شکنجه تا سر حد تسلیم و شکستن بود و زن و مرد را در آن تفاوتی نبود. بدین ترتیب بود که مردان نیز دریافتند که در این عرصه نه تنها از زنان برتر نیستند که در بسیاری مراحل در برابر مقاومت های شجاعانه و جان فشانی های زنان در مبارزه، بزرگی و عظمت آنان را بدون هیچ اغراقی می‌ستودند و می ستایند.
مقاومت زنان در عرصه های مختلف مبارزه از خیابان و رزمگاه تا شکنجه گاه و قتلگاه آن چنان حماسه ها آفرید که حتی رسوبات اعصار گذشته ی تفکرات مردسالارانه را در عرصه و صحنه ی مبارزات آزادی خواهانه می زداید و به قعر تاریخ خواهد فرستاد.
و از همین روی بود که برابری در مبارزه با ستم و استثمار و حاکمیت های غیر انسانی وجهی دیگر یافت. این برابری اکنون دیگر به صورت آشکاری خود را در مبارزه یافته است و سرِ ایستادن ندارد و می‌رود تا به همه ی زمینه های دیگر اجتماعی گسترش یابد. چنان که زنان ثابت کرده اند که در عرصه ی مبارزه که سخت ترین عرصه های زندگی است و چنان که ثابت کرده اند که در مبارزه برای آزادی نه تنها از مردان چیزی کم ندارند و بلکه در بسیاری از زمینه ها پیشتازتر هستند؛ دیگر عرصه های عادی زندگی همانند کار و تخصص، مسئولیت‌پذیری و ... سرِ تسلیم در این عرصه ی برابری فرود می آورد و برابری زنان و مردان همچنان هر روزه خود را بیشتر اثبات کرده و به پیش می‌رود و سرِ ایستایی ندارد و چه شجاعانه دختران انقلاب روسری اجبار را از سر برداشتند و چه شجاعانه پسران انقلاب در کنارشان ایستادند که دنباله ی همان مبارزات دی ماه و اعتراضات سراسری بود که در کنار یکدیگر، نظام ستم را به چالش کشیدند. این آغازی است بر پایان خموشی و سکوت و این مبارزات به پیش می رود و تا رسیدن به برابری کامل و عدالت، ادامه خواهد داشت.
تا رسیدن به رهایی، راهی نمانده است هر چند حکومتگران در مقابل آن مقاومت می‌کنند اما در عرصه ی مبارزات بی امان، بارها و بارها ثابت شده است که زنان و مردان برابرند و این برابری را مردان و زنانِ مبارز، سال‌ها است که پذیرفته اند و به آن افتخار می کنند. هر چند قدرتمداران هنوز هم منکرِ آن هستند و تمام تلاش شان را به کار می برند تا به انکارِ آن بنشینند اما در کوچه های باورِ مبارزان راه آزادی دیگر بر این افکار، راه بسته است و از همین جهت است که تا رهایی چند گام بیشتر نمانده است...

علیرضا ثقفی

کانون مدافعان حقوق کارگر

۲۰ اسفند ۱۳۹۶