پیش نویس آیین نامۀ مربوط به کنترل کارگری
و. ا. لنین
تاریخ نگارش: ٢٦ یا ٢٧ اکتبر ١٩١٧
نخستین انتشار: ١٩٢٩، مندرج در ویراست دوّم و سوّم مجموعه آثار لنین، جلد ٢٢. انتشار، مطابق با دستنوشته صورت گرفته است.
منبع: مجموعه آثار لنین، انتشارات پراگرس، مسکو، جلد ٢٦، ١٩٧٢، صفحات ٢٦۴ تا ٢٦۵- مطابق با دستنوشته.
برگردان از متن انگلیسی به فارسی: کیوان نوفرستی
١- کنترل کارگری بر امور تولید، انبارداری، خرید و فروش تمامی کالاها و موادّ خام، می باید در تمامی بنگاه های صنعتی، تجاری، بانکی، کشاورزی و سایر، که تعداد کارگران و کارمندان دفتری آن ها (مجموعاً) کم تر از پنج نفر یا میزان عواید سالانۀ آن ها کم تر از ١٠،٠٠٠ روبل نباشد، اعمال گردد.
٢- کنترل کارگری بایستی به وسیلۀ تمامی کارگران و کارمندان دفتری یک بنگاه، یا به شکل مستقیم- چنان چه بنگاه برای این منظور به اندازۀ کافی کوچک باشد- و یا از طریق نمایندگان منتخب آنان، اعمال گردد؛ نمایندگان مذکور باید بلاواسطه از طریق جلسات عمومی انتخاب گردند. لازم است تا در این جلسات، صورتجلسۀ انتخابات تنظیم و اسامی افراد منتخب به دولت و شورای نمایندگان کارگران، سربازان و دهقانان در هر منطقه ارسال گردد.
٣- بدون کسب اجازۀ نمایندگان منتخب کارگران و کارمندان دفتری، توقف کار یک بنگاه یا مؤسّسۀ صنعتیِ حائز اهمیّت برای دولت (به بند ٧ رجوع شود)، یا هرگونه تغییر در عملکرد آن، اکیداً ممنوع است.
۴- نمایندگان منتخب باید امکان دسترسی به تمامی کتب و اسناد، و هم چنین تمامی انبارها و موجودی مواد، ابزار و کالاها را بلااستثنا داشته باشند.
۵- تصمیمات نمایندگان منتخب کارگران و کارمندان دفتری برای مالکین بنگاه ها الزام آور بوده و لغو آن تنها از طریق اتحادیه های کارگری و کنگره های آنان، امکان پذیر است.
٦- در همۀ بنگاه های حائز اهمیّت برای دولت، تمامی مالکین و تمامی نمایندگان کارگران و کارمندان دفتری که به منظور اعمال کنترل کارگری انتخاب گردیده اند، باید برای حفظ بیش ترین نظم و دیسیپلین و هم چنین حفظ اموال، در مقابل دولت پاسخگو باشند. در صورت قصور در انجام وظیفه، پنهان کردن موجودی، پنهان نمودن حساب ها و غیره، اشخاص خاطی از طریق مصادرۀ کلیۀ اموال آنان و حبس تا پنج سال مجازات خواهند شد.
٧- مقصود از بنگاه های حائز اهمیّت برای دولت، تمامی بنگاه هاییست که در زمینۀ دفاع مشغول بکار بوده یا به نحوی از انحاء با تولید اقلام ضروری برای معیشت توده های مردم، در ارتباط هستند.
٨- تنظیم قوانین مربوط به کنترل کارگری با تفصیل و جزئیات بیشتر، باید از طریق شورای نمایندگان کارگران در هر منطقه و کنفرانس های کمیته های کارخانه، و هم چنین از طریق کمیتۀ کارمندان دفتری در طی جلسات عمومی نمایندگان آنان، صورت گیرد.
منبع:
http://marxists.org /archive/lenin/works/1917/oct/26.htm
***************
فرمان کنترل کارگری
متن زیر که در تاریخ ١۴ نوامبر ١٩١٧ از سوی کمیتۀ اجرایی مرکزی سراسر روسیه (Vtsik) پذیرفته شد، یک روز بعد به تصویب شورای کمیسریای خلق (Sovnarkum) رسید و نهایتاً در روز ١٦ نوامبر تحت عنوان "فرمان کنترل کارگری" تدوین گردید. در این فرمان، محتوا و خطوط کلی متن ٨ بندی لنین با عنوان "پیش نویس آیین نامۀ کنترل کارگری" هم چنان حفظ، ولی با جزئیات و دقت بیش تری ارائه شد.
١- در راستای برنامه ای به منظور تنظیم اقتصاد ملی، مقرر است تا کنترل کارگری بر تولید، خرید و فروش تولیدات و موادّ خام، انبارداری و منابع مالی بنگاه ها، در تمامی بخش های صنعت، بازرگانی، بانکداری، کشاورزی، حمل و نقل، تعاونی ها و هم چنین تمامی بخش هایی که در آن ها کارگران مزدبگیر یا شاغل به کارهای خانگی به استخدام درآمده اند، اجرا گردد.
٢- اعمال کنترل کارگری از سوی تمامی کارگران یک شرکت و با حمایت ارگان های منتخب آنان صورت می گیرد: کمیته های کارخانه، شورای بزرگان و غیره، که به طور برابر شامل نمایندگان متخصّصین و تکنسین ها نیز می گردد.
٣- در هر یک از شهرهای مهم، در هر استان یا منطقۀ صنعتی، یک شورای محلی کنترل کارگری- متشکل از نمایندگان اتحادیه ها، کمیته های کارخانه و سایر کمیته های کارگری و تعاونی های کارگری- ایجاد خواهد شد که هم چون ارگان شورای کارگران، سربازان و دهقانان عمل خواهد نمود.
۴- تا زمان تشکیل کنگرۀ شوراهای کنترل کارگری، یک شورای سراسری کنترل کارگری روسیه در پتروگراد و با مشارکت نمایندگان سازمان های ذیل ایجاد خواهد شد:
۵ نماینده برای کمیتۀ اجرایی مرکزی سراسر روسیه
۵ نماینده برای شورای سراسری اتحادیه های کارگری روسیه
٢ نماینده برای تعاونی های کارگری مرکزی
۵ نماینده برای شورای سراسری کمیته های کارخانۀ روسیه
۵ نماینده برای انجمن مهندسین و تکنسین ها
٢ نماینده برای انجمن کشاورزان
١ نماینده از هر فدراسیون اتحادیه های روسیه به ازای هر ١٠٠،٠٠٠ عضو
٢ نماینده از شورای اتحادیۀ پتروگراد
۵- در داخل ارگان های عالی تر کنترل کارگری، یک کمیسیون بازرسی متشکل از افراد متخصّص (مهندسین، حسابداران و غیره) وجود خواهد داشت که به ابتکار این ارگان ها و یا بنا بر درخواست ارگان های پایین تر کنترل کارگری، به بررسی فعّالیّت های مالی و فنی مؤسّسه خواهد پرداخت.
٦- ارگان های کنترل کارگری، حقّ نظارت بر تولید، تعیین حدّاقل تولید، و هم چنین تمامی اقدامات منطقی به منظور تعیین هزینۀ تولید محصولات را دارند.
٧- ارگان های کنترل کارگری حقّ نظارت بر تمامی ارتباطات تجاری مؤسّسه را دارند. در صورت وجود ارتباطات و مراسلات پنهانی، مالکین در دادگاه حاضر خواهند شد. اسرار تجاری ملغی می گردد. مالکین موظف اند تا تمامی دفاتر و حساب های سال جاری و سال های گذشته را در اختیار ارگان های کنترل کارگری قرار دهند.
٨- تصمیمات ارگان کنترل کارگری برای مالکین الزام آور بوده و لغو آن منوط به تصمیم هیئت عالی تر کنترل ]کارگری[ می باشد.
٩- مالک یا مدیر شرکت حق دارد تا ظرف سه سال نسبت به ارائۀ شکایات خود به یک هیئت عالی، علیه هر یک از تصمیمات اتخاذ شده از سوی یک ارگان پایین تر کنترل کارگری، اقدام نماید.
١٠- در تمامی شرکت ها، مالکین و نمایندگان کارگران و کارمندان که به منظور اعمال کنترل کارگری انتخاب گردیده اند، نسبت به رعایت اکید قوانین، دیسیپلین و حفظ اموال مادّی در مقابل دولت مسئول هستند. پنهان نمودن ابزار آلات، تولیدات و لوازم، مخدوش و جعل نمودن حساب ها یا هرگونه تخظی از قانون، مستوجب مجازات خواهد بود.
١١- شوراهای محلی کنترل کارگری، به محض دریافت شکایات مالکین، به حلّ و فصل منازعات و اختلافات مابین ارگان های پایین تر کنترل ]کارگری[ خواهند پرداخت. به منظور خاتمۀ اختلافات، شوراهای مذکور می توانند تا بر پایۀ جزئیات مربوط به مورد مناقشه و هم چنین لحاظ نمودن تصمیمات شورای سراسری کنترل کارگری روسیه، به ارائۀ دستورالعمل هایی بپردازاند. به علاوه، آن ها مجاز به نظارت بر فعّالیّت ارگان های پایینی کنترل کارگری می باشند.
١٢- شورای سراسری کنترل کارگری روسیه، مسئول ارائۀ طرح های کلی کنترل کارگری، ارائۀ دستورالعمل ها، اتخاذ تصمیمات الزام آور، تنظیم روابط مابین شوراهای منطقه ای کنترل کارگری است و عالی ترین مرجع در زمینۀ کلیۀ موضوعات مرتبط با کنترل کارگری محسوب می شود.
١٣- شورای سراسری کنترل کارگری روسیه، فعّالیّت ارگان های کنترل کارگری را با سایر نهادهای مسئول در سازماندهی اقتصاد کشور هماهنگ می کند. دستورات خاص پیرامون روابط مابین شورای سراسری کنترل کارگری روسیه و سایر ارگان های درگیر سازماندهی و تنظیم اقتصاد کشور، متعاقباً منتشر خواهد شد.
١۴- کلیۀ قوانین و بخشنامه های مانع فعّالیّت کمیته های کارخانه و سایر کمیته های کارگران و کارمندان، لغو می گردد.
مترجم: آرمان پویان - جمعه ١٣ مرداد ١٣٩١
منبع:
Didier, Limon. "Lénine et le contrôle ouvrier", Autogestion (Paris), 1967.