خبرگزاری فارس در گزارشی در مورد نرخ بیکاری در ایران نوشته است که به رغم ایجاد ۱.۶ میلیون شغل در سال گذشته که ۵۰۰ هزار مورد آن مربوط به مسکن مهر بوده، نرخ بیکاری در سال ۸۹ کاهش نیافته و کمتر از نرخ بیکاری ۱۱.۹ درصدی سال ۸۸ نخواهد بود.به گفته خبرگزاری فارس، بر اساس گزارش جدید بانک مرکزی از تحولات بازار کار، یکی از دلایل پیش‌بینی عدم کاهش نرخ بیکاری از سوی دولت در سال ۸۹، رشد آمار دانشجویان در سال های گذشته اعلام شده است، به طوری که تنها در سال ۸۶، آمار دانشجویان رشدی ۱۲۰ درصدی داشته است.در این گزارش همچنین به افزایش یک و نیم درصدی جمعیت فعال در سهماهه اول سال گذشته نسبت به میانگین سال ۱۳۸۸ اشاره شده است.این خبرگزاری با بررسی گزارش جدید بانک مرکزی نوشته است که بررسی هرم سنی در پنج سال اخیر نشان می‌دهد سهم بالایی از جمعیت در محدوده سنی ۱۵ تا ۲۰ سال قرار دارند. بنابراین می‌توان افزایش جمعیت فعال را در سال جاری انتظار داشت.
در عین حال، به نوشته فارس، باید آمار ۷۳۰ هزار نفری که شغل خود را به دلیل افزایش سهم سرمایه به زیان عامل نیروی کار در بخش کشاورزی از دست داده‌اند افزود.از سوی دیگر، خبرگزاری مهر در گزارشی جدیدترین نرخ بیکاری در ایران را ۱۷.۱ درصد پیش‌بینی کرده و نوشته است که پس از نرخ بیکاری ۱۴.۶ درصدی بهار ۸۹ تاکنون، هیچ گونه گزارش رسمی از سوی مرکز آمار ایران ارائه نشده یا دست‌کم جزئیات آن منتشر نشده است.خبرگزاری مهر به منبع گزارش خود اشاره نکرده است.
این در حالی است که عبدالرضا ترابی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، نرخ واقعی بیکاری در ایران را بالای ۳۰ درصد اعلام کرده است.احمد علوی، اقتصاددان و استاد دانشگاه در سوئد، در گفت‌وگو با رادیوفردا با اشاره به این که دولت از ارائه آمارهای واقعی مربوط به اقتصاد ایران خودداری می‌کند می‌افزاید: «از طرف دیگر، این اطلاعات، اطلاعات کاملی نیستند، چون بر مبنای اطلاعات از گروه‌های کوچک صورت می‌گیرد، اما شاخص غیرمستقیم دیگری مانند نرخ رشد اقتصادی، ظرفیت تولید و آمار واردات وجود دارد که اگر بخواهیم بر اساس اینها قضاوت کنیم، خواهیم دید که رشد اقتصادی ایران چیزی در حد نزدیک به صفر است.»
وی با اشاره به این که واحدهای تولیدی نیز زیر ۳۰ درصد ظرفیت کامل کار می‌کنند می‌گوید: «بنابراین با توجه به این که واردات از خارج بسیار زیاد است و این فعالیت واحدهای تولیدی را با مشکل مواجه کرده است، شرایط برای اشتغال آن میزان نیرویی که وارد بازار کار می‌شود و همچنین بیکاران، بسیار دشوار خواهد بود.»آقای علوی بر این باور است که نرخ بیکاری در ایران حدود ۲۵ درصد است.در این میان شماری از کارشناسان اقتصادی اشاره می‌کنند که در پی تغییر تعریف فرد شاغل در ایران، هر فردی که حتی یک ساعت در هفته کار کرده باشد، شاغل به حساب می‌آید.
بر اساس این تعریف جدید، حتی سربازان، دانشجویان، دانش‌آموزان و زنان خانه‌دار نیز شاغل ارزیابی می شوند.با این همه محمود احمدی‌نژاد و مقام‌های دولت او که می‌گویند در سال گذشته یک میلیون و ۶۰۰ هزار شغل ایجاد شده است، از رکوردزنی در سال جاری و سال آینده خبر داده‌اند.در این ارتباط، مقام‌های دولت از تخصیص اعتبارات بیشتر به طرح بنگاه‌های زودبازده یا مشاغل خانگی برای ایجاد مشاغل بیشتر، در حد یک میلیون نفر در سال جاری، خبر داده‌اند.اما فرشین کاظمی‌نیا، کارشناس اقتصادی در پاریس، به رادیوفردا می‌گوید: «متاسفانه در ایران از آنجا که کارکردهای اقتصادی بیش از آن که معطوف به مولفه‌های درونی اقتصاد و تولید و مسائلی مانند آن باشد، به برد تبلیغاتی و تاثیرات بیرونی آن توجه دارد و مسئولان هر چند وقت یک بار، بدون این که منطق اقتصادی خودشان را تعریف کرده باشند، مطالبی را بیان می‌کنند که تنها در چارچوب تبلیغات می‌گنجد.»
آقای کاظمی‌نیا در این خصوص به طرح‌های پرسروصدایی مانند بنگاه‌های اشتغال‌زایی اشاره می‌کند که، به گفته او، عملکرد مثبتی نداشته‌اند.در این میان، محمدرضا باهنر، نماینده مجلس، با انتقاد از فقدان آمارهای رسمی در ایران، تحقق وعده دولت محمود احمدی‌نژاد مبنی بر ایجاد ۲.۵ میلیون شغل در سال جاری را غیرممکن خواند.او گفت: ایجاد این میزان شغل، نزدیک به ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه جدید نیاز دارد و همین نشان می‌دهد که دست‌نیافتنی است.پیشتر نیز احمد توکلی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، ارقام مربوط به ایجاد یک میلیون و ۶۰۰ هزار شغل در سال گذشته و وعده ایجاد دو میلیون و ۵۰۰ هزار شغل در سال جاری اشاره کرد و آنها را نادرست دانسته بود.به گفته احمد توکلی، در حالی که در سال‌های نخست دولت اول محمود احمدی‌نژاد، با رشد اقتصادی هفت درصدی، نزدیک به ۷۶۵ هزار شغل ایجاد شده بود، چگونه می‌توان با رشد اقتصادی یک درصدی، یک میلیون و ۶۰۰ هزار شغل در سال ۸۹ ایجاد شده باشد.
راديو فردا: بهروز کارونی
شنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۰ - ۲۱ می ۲۰۱۱