در نشستی دوستانه، جمعی از کارگران و فعالان کارگری درباره ی اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها و تاثیرات آن بر گذران زندگی و امورات کارگران به بحث و تبادل نظر پرداختند و درباره ی تجربیات و مشاهدات خود در همین زمان کوتاه پس از اجرای این طرح و نیز چشم انداز آینده ی آن گفتگو کردند.
در طرح بحث اولیه گفته شد که دولت علت اصلی اجرای چنین طرحی را برقراری عدالت اجتماعی عنوان کرده، چون سوبسیدهایی که برای بعضی از تولیدات و محصولات اولیه در نظرمی گرفت به همه ی اقشار مردم اختصاص می یافت حتا به آن هایی که لزومن هیچ نیازی به این سوبسیدها نداشتند. با اجرای این طرح سعی شده فقط اقشار کم درآمد جامعه از آن برخوردار شوند. اما توضیحات و نظرات افراد حاضر در این نشست حاکی از آن است که این بهانه ها دلیل واقعی اجرای طرح مذکور نیست چرا که نتیجه تنها در مضیقه گذاشتن هر چه بیشتر طبقات محروم جامعه به خصوص کارگران بوده است. بیشترمطالب اساسی و اصلی نظرات مطرح شده حول دو محور عمده بود: یکی آن که چرا اجرای طرح باعث ایجاد شوک و اعتراضات عمومی و نارضایتی علنی مردم نگردید و حتا هنوز هم عده ی زیادی نسبت به آن متوهم و خوشبین اند. وموضوع دیگر بررسی نتایج ناخوشایند و بعضن مصیبت بار اجرای این طرح است که البته در آینده معلوم خواهد شد که به نفع اکثریت جامعه نیست. نظرات مطرح شده در این نشست به طور خلاصه به شرح زیر است ) :هر شماره بیانگر نظر یکی ازافراد حاضر در نشست می باشد)
١- روستاییان و مردم ساکن حاشیه ی شهرها به نظر می رسد بیش از شهروندان از اجرای طرح اظهار رضایت می کنند. به نظر من اقشار کم درآمد جامعه بدون توجه به این که روال در آینده به چه شکل خواهد بود فقط از آنجا که فعلن ماهانه وجه نقدی به دستشان می رسد به قضیه خوشبینند.
٢- روستاییان تا حدی راضیند چون خیلی از هزینه ها را ندارند مثل آب و بعضی جاه ها هم گاز.با گذر زمان عوارض واقعی رو می شود و آن وقت درک می کنند که چه حقی از ایشان خورده شده.
٣- مردم راضیند چون بالاخره پولی از دولت دریافت می کنند. همیشه تورم بوده اما هیچ دولتی تا حالا به مردم پولی نپرداخته.
۴ - قبلن رشد نرخ تورم تا این حد نبوده و آن موقع هم دولت های آن زمان بنا به مقتضای موقعیت، راه حل خاص خودشان را داشتند و هنوز فضا برای اجرای چنین طرحی مهیا نبود. بی خود نیست که رییس بانک جهانی هم از اجرای این طرح اظهار خرسندی کرده و برای دولت ایران پیام تبریک فرستاده. خوب به نفع سرمایه داری جهانی است این طرح.
۵- حدود دو ماه یارانه را ابتدا پرداخت نمودند بدون آن که محاسبات برق و آب و گاز بر اساس قیمت آزاد باشد. مردم را اینطوری فریب دادند. یا مثلن در مورد فروش آرد به نانوایی ها. حدود ۴ ماه آرد با همان قیمت سوبسیدی به نانوایی ها داده شد در حالی که قیمت نان را افزایش داده بودند اما بعد از این مدت، هم قیمت آرد بالا رفت و هم آرد ناخالص و نامرغوب به آن ها داده شد. می بینیم که نان دیگر آن کیفیت ماه های اول را ندارد. با فشار قضایی و امنیتی به بعضی تولید کنندگان هم مانع از افزایش سریع قیمت تولیدات شدند.
٦- اگر الآن در بعضی جاها مردم به خاطر اجرای این طرح شادند خوب به این دلیل است که عواقب کار را هنوز نمی بینند. مثلن وضعیت کارگران هفت تپه . یادم است در روستایی به بهانه ی سدسازی به مردم قول رفاه و امکانات بیشتر داده شد و حتا مقداری از زمین ها را هم به بهای خوبی خریدند و به این ترتیب در منطقه سد ساخته شد. اما پس از آن که زمین های روستاییان پشت سد بدون آب ماند و از بین رفت تازه مردم متوجه شدند که چه کلاهی سرشان رفته و آن شادی اولشان چقدر بیهوده و اشتباه بوده.
٧- مردم کم کم دارند حس می کنند که پرداخت قبوض برق و آب و گاز در آینده مشکل بزرگی خواهد بود، به طرق مختلف سعی می کنند با کاهش مصرف سوخت هزینه ی آن را کاهش دهند مثلن در زمستان گذشته با بستن در اتاقها از تعداد بخاری ها کم کرده اند. در خانواده-های کم درآمد به همین منظور سعی می کنند همگی در یک اتاق جمع شوند. لزومن در تابستان برای استفاده از کولرهم همین کار را خواهند کرد.
٨- قبض ها مثلن طبق دهک خاص هر منطقه محاسبه می شود اما با محاسبه تصاعدی عملن می خواهند با تحت فشار گذاشتن مردم و ترس از پرداخت قبوض در مصرف سوخت صرفه جویی شود. هر چه جلوتر برویم افزایش نرخ بیشتر احساس خواهد شد. در زمستان پول گاز است و در تابستان پول برق.
٩- مردم شهر ما برای فرار از این موقعیت سعی کرده اند جوری از گاز یا برق استفاده که قابل محاسبه نباشد مثلن با دستکاری کنتورها. متوجه شده اند اما جریان آنقدر همه گیر است که کاری نمی توانند بکنند.
١٠- من در میدان تره بار کار می کنم. از زمان اجرای طرح، دستگاه خودپردازی که وسط میدان است در زمان پرداخت یارانه ها عجیب شلوغ می شود یعنی از بیرون میدان هم آن جا می آیند که نشان می دهد مردم چقدر روی این وجه اندک حساب می کنند تازه معلوم هم نیست که قرار است تا کی پرداخت شود. ما کارگران میدان هنوز تاثیر خاصی از بود یا نبود یارانه بر زندگی مان چیزی احساس نکرده ایم چون برای گذران اموراتمان روی این طرح حسابی باز نکرده ایم. ما حقوق ماهانه ی ثابتی نمی گیریم و اجرت ما همانی است که بابت انعام برای حمل بار دریافت می کنیم.
١١- من فکر می کنم در آینده ی نزدیک بسیاری از سرمایه داران خرده پا ورشکست شوند چون با افزایش قیمت محصولات اولیه با توجه به قطع سوبسیدها یارای باقی ماندن در صف رقابت با سرمایه داران کلان را ندارند. باز هم دودش به چشم کارگر می رود چون به هر حال سرمایه دار سرمایه اش را جای دیگری به کار می اندازد اما کارگر اخراجی خدا میداند تا کی باید روزگار بگذراند تا این که شاید بتواند با این بازار بی رونق اقتصادی و نبود کار کاری برای خود دست و پا کند.
١٢- پس می بینیم که همه اش فشار روی کارگر و یا افراد بی سرمایه و بی اندوخته است. تازه هنوز پی آمدهای بعدی رخ نداده و بسیاری از کالاها و ارزاق عمومی هم به زودی قرار است گران شود. مثل لبنیات و مواد شوینده.
١٣- به کارخانه ها فعلن اجازه نداده اند که محصولاتشان را گران کنند و سعی کرده اند با دادن وام به مراکز تولیدی فشار را کم کنند البته خوب معلوم است که باز هم آقازاده ها
در صف اول وام گیرنده ها هستند. از طرف دیگر در هنگام خرید متوجه می شویم که گرچه قیمت تغییری نکرده اما مقدار محصول در هر بسته کاهش یافته یعنی سبک تر شده اند.
١۴- برای من جای سوال است که اگر نگرانی این است که واقعن قیمت ها جهانی شود و از طرف دیگر هم ادعا می کنند که می خواهند عدالت اجتماعی برقرار کنند چرا دستمزدها را جهانی نمی کنند. من معلمم به ما گفته اند که امسال حدود شش درصد به حقوق ما اضافه شده است اگر هم شده آنقدر کم بوده که من یکی اصلن آن را حس نکرده ام. امسال افزایش حقوق سالیانه کارگران هم مثل هر سال بسیار اندک بوده و حدود سیصد و سی هزار در نظر گرفته شده. به ما هم مثلن فیش حقوقی می دهند و هر سال بر پایه سنوات و سابقه چیزکی اضافه می کنند اما از همان فیش هم اکثر ماها چیزی سر در نمی آوریم. در عجبم چرا این یارانه را مستقیمن به عنوان اضافه حقوق ما در نظر نمی گیرند. شاید نمی خواهند تعهدی برایشان ایجاد شود و به این نحو که می دهند، دستشان باز است که هر وقت بخواهند آن را به بهانه ای قطع کنند.
گردآوری: نسرین - خرداد ١٣٩٠
کمیته هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکل های کارگری
http://www.komitteyehamahangi.com