یکی از شاخه های شرکت راه آهن کشور، خط ابنیه و کارخانجات تراورس می باشد که با نام شرکت مهندسی خط و ابنیه در راه آهن کشور فعال است . از جمله وظایف این شرکت امور نگهداری خط و ابنیه است. شرکت مهندسی خط و ابنیه چند قسمت دارد، مانند حفظ و اداره خط و ماشین آلات و همچنین اداره پشتیبانی . بخش اداره خط به صورت سنتی نگهداری می شود . برای اداره خط از گروه های موسوم به قطعه استفاده می شود. هر قطعه از چند دسته کارگری و چند دسته جوشکاری تشكيل می شود که شامل یک سر کارگر یا مباشر و ١٠ الی ١۵ کارگر است . راهدارها و راهبان ها نیز جزء این دسته ها هستند که تماماً به کارهای سخت و طاقت فرسا مشغولند . کارگران جبرانی در شرکت راه آهن کشور بالغ بر ۵٠٠٠ نفر هستند.
يکی از کارگران موسوم به کارگران جبرانی مشغول در دسته های قطعه می گوید:
حدود ٨ سال پیش توسط شرکتی به نام "تعاونی توزیع کارگر" شروع به کار کردم . سهام این شرکت تعاونی متعلق به افرادی از کارکنان رده بالای شرکت تراورس بود. اين شركت ابتدا کارگران را به صورت فصلی – جبرانی و پروژه ای اجیر می کرد. قراردادهای آنها هیچگونه اعتباری نداشت و ٨۵ روزه منعقد می شد و مجددا بعد از ٨۵ روز تمدید می شد. به این شکل شرکت از نظر قانونی هیچ گونه مسئولیتی در قبال کارگر نداشت.
هنگام خصوصی سازی شركت راه آهن اعلام شد که با کارگران جبرانی، به صورت پیمانی قرارداد ۵ ساله بسته می شود که نه تنها هیچگاه انجام نشد، بلكه قرارداد ٨۵ روزه نیز به قراردادهای یک ماهه تبدیل شد. خصوصی سازی شرکت تراورس را در مالکیت امیر منصور آریا قرار داد. يعني متهم اصلي پرونده اختلاس ٣٠٠٠ میلیاردی. پس از دستگیری او، دادگستری کشور نقش کارفرمای این شرکت را به عهده گرفت.
كارگران جبرانی هر روز ساعت ٧ صبح جلوی انبار قطعه مربوطه جمع می شوند و توسط سر کارگر با وسایل مورد نیاز از جمله بیل ، کلنگ ، موتور پیچ بند ، گاز ، ریل گیر ، دیلم و کپسول های هوا و گاز، با یک کامیون فرسوده و قدیمی برای رفع عیب خطوط اعزام می شوند . این کامیون ها در جاده های خاکی و خطرناک از کنار ریل های راه آهن عبور می کنند و کارگران را در سرما و گرما، بارندگی و برف برای رفع عیوب منتقل می کنند. کارگران جبرانی موظف هستند تراورس های فرسوده را تعویض كنند. وزن هر كدام از تراورس ها حدود ٣۵٠ کیلوگرم است.
کارگران جبرانی از هرگونه تسهیلات و مزایای بدیهی قانونی و انسانی محروم هستند . اگر چناچه در حین کار مشکلی برای اين کارگران پیش بیاید و صدمه ببینند، با کامیون یا ورزین های خط به بیمارستان منتقل شوند. گاهی اوقات کارگر مصدوم باید ساعت ها منتظر بماند تا به بيمارستان منتقل شوند. معمولاً اين نوع حوادث كار را به عنوان سهل انگاری کارگر گزارش می کنند، در نتيجه هزینه درمان را خود کارگر بايد برعهده بگيرد و حتی استراحت پزشکی او به منزلۀ غیبت از کار محسوب می شود.
کارگران جبرانی شرکت راه آهن هیچ امنیت شغلی ندارند. هر گونه شکایت یا اعتراضی به اخراج از کار منتهی می شود . جابه جایی کارگران بدون رضایت آنها صورت می گیرد و هر زمان شرکت به شخص دیگری واگذار شود، كارگران نيز واگذار مي شوند و در این بین تمامی حق و حقوق کارگران پایمال می شود . این کارگران برای شرکت راه آهن کار می کنند ولی راه آهن هیچ گونه مسوولیتی در قبال آنها نمی پذیرد .
هوشنگ - تیر ۹۱
كانون مدافعان حقوق كارگر