یادداشت سیاسی- اعتصابات سراسری کارگران پوشاک کامبوج که خواستارافزایش حداقل دستمزد بالاتر هستند، طی روزها و هفته های اخیر بزرگترین صنعت تولیدی این کشور را فلج کرد. کارگران بیش از ۱۲۰ کارخانه تولید پوشاک کامبوج از روز چهارشنبه ۴ دیماه دست به یک اعتصاب سراسری زدند. این کارگران، به تصمیم دولت برای افزایش ۱۹ درصدی حداقل دستمزد از ۸۰ دلار به ۹۵ دلار در ماه که از آوریل ۲۰۱۴ اجرا خواهد شد، شدیدا معترض هستند. اتحادیه های کارگری و کارگران اعتصابی، خواهان حداقل حقوق ۱۶۰ دلار در ماه هستند. این اعتصاب، بزرگترین اعتصاب صنایع پوشاک کامبوج در سال ۲۰۱۳ بوده است. اعتصابی که ابتدا از ماه اگوست در کارخانه " اس ال " شهر پنوم پن شروع شد و در تداوم این اعتصاب بود که با فراخوان اتحادیه های کارگری، کارگران اغلب مراکز تولیدی صنعت پوشاک کامبوج به صورت یکپارچه دست به اعتصاب سراسری زدند. اگرچه هنوز معلوم نیست چه تعداد از کارگران در اعتصابات اخیر شرکت کرده اند، اما طبق برآورد یکی از رهبران اتحادیه های کارگری حدود ۳۰۰ هزار نفر در این اعتصابات و اعتراضات کارگری شرکت داشته اند. طی این اعتصابات سراسری، هزاران تن از کارگران صنایع نساجی در مقابل وزارت کار دست به اعتراض زده، در خیابان ها راهپیمایی کرده و یا به معترضان در پنوم پن پیوستند. کارگران و معترضین در راهپیمایی های خیابانی خواستار برکناری هان سن، نخست‌وزیر کامبوج و برگزاری انتخابات جدید شدند. همچنین، صد‌ها کارگر معترض که خواهان افزایش دستمزد‌و بهبود شرایط کاری بودند، قصد داشتند به سمت خانه نخست وزیر کامبوج تظاهرات کنند، که پلیس با بستن خیابان‌ها مانع از حرکت آن‌ها شد. حضور زنان کارگر در این اعتصابات سراسری و اعتراضات خیابانی بسیار پر رنگ بود. به گزارش خبرگزاری فرانسه، پلیس کامبوج در واکنش به اعتصاب کارگران صنایع پوشاک، ابتدا اقدام به شلیک هوایی کرد و سپس به سمت تظاهرکنندگان آتش گشود. خبرگزاری فرانسه، به نقل از یک مقام پلیس پنوم پن، از کشته شدن سه تن و زخمی شدن تعداد دیگری از کارگران و تظاهرکنندگان خبر داده است.
درگیری میان پلیس و معترضین، زمانی شدت یافت که کارگران اعتصابی بخش نساجی کامبوج، در روز ۱۲ دی (۲ ژانویه) با تجمع در اطراف کارخانه نساجی یاک جین، خواستار پیوستن همه کارگران به اعتصاب سرتاسری شدند. در جریان این درگیری، نیروهای امنیتی به شدت تظاهر کنندگان را مورد ضرب و شتم قرار دادند و تعداد زیادی نیز بازداشت شدند. مداخله پلیس ضد شورش و نیروهای ویژه ارتش کامبوج موسوم به واحد ۹۱۱ برای سرکوب کارگران و تظاهرکنندگان در اطراف کارخانه "یاک جین" در پنوم پن، امری بی سابقه بوده است. خبرگزاری ها، همچنین به نقل از نیروهای امنیتی کامبوج، بازداشت تعداد زیادی از تظاهرکنندگان از جمله اعضای اتحادیه های کارگری را تایید کرده اند.
طی این درگیری‌ها و در تهاجم نیروهای پلیس به کارگران اعتصابی، کارگران نیز با استفاده از چوب، سنگ و کوکتل مولوتوف به مقابله با نیروهای امنیتی پرداخته و با مسدود کردن جاده منتهی به کارخانه‌ها در منطقه صنعتی شهر پنوم پن، مانع یورش بیشتر پلیس به کارگران اعتصابی شدند.
موج تازه اعتراضات کارگری در صنعت پوشاک کامبوج، نه اولین اعتصابات کارگری در این کشور است و نه آخرین آن خواهد بود. طبق اعلام انجمن تولیدکنندگان نساجی کامبوج، کارگران کارخانه‌های پوشاک در سال ۲۰۱۲ تعداد ۱۲۱ اعتصاب کوچک و بزرگ پرپا کردند. کارگران بخش نساجی، از ژانویه تا نوامبر سال ۲۰۱۳ نیز ۱۳۱ اعتصاب برگزار کردند. اعتصابات سال گذشته کارگران صنایع پوشاک کامبوج در مقایسه با سال های ۲۰۰۳ به این طرف، رکورددار است.
کامبوج ۷۹۵ کارخانه تولید پوشاک و کفش دارد که حدود ۶۰۰ هزار کارگر (عمدتا کارگران زن) در این مراکز تولیدی فعال هستند. کامبوج نیز همانند بنگلادش به دلیل سطح نازل هزینه های تولید و دستمزد پایین کارگران، مورد علاقه تولیدکنندگان بزرگ پوشاک و برندهای معروف آمریکا و اروپا است. طبق آمار وزارت بازرگانی کامبوج، درآمد این صنعت در ۱۱ ماهه نخست سال ۲۰۱۳ میلادی، به ۱/۵میلیارد دلار بوده که ۲۲ درصد نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۱۲ بالاتر بوده است. اعتصاب کارگران صنعت نساجی کامبوج برای افزایش دستمزد، بخشی از نبرد طبقاتی کارگران علیه صاحبان سرمایه است. اعتصاب، موثرترین سلاح مبارزه کارگران برای بازپس گیری بخش کوچکی از ارزش اضافهی تولید شده توسط کارگران است. ارزش اضافه ای که به رغم اینکه تماما حاصل کار و دسترنج خود کارگران است، اما بی وقفه و یکجا به جیب صاحبان سرمایه سرازیر می شود و لذا، طبقه کارگر که خود خالق ارزش اضافیست ، بی آنکه سهمی از آن ببرد، روز به روز فقیرتر و سفره اش تهی تر می گردد. در عوض، صاحبان سرمایه با پرداخت دستمزد کم و تحمیل کار در کارخانه ها و کارگاه های تولیدی فاقد امکانات ایمنی لازم می کوشند تا هرچه بیشتر از قبَلِ ارزش اضافه تولید شده بر حجم سرمایه ثابت شان بیفزایند. و در این مسیر، طبقه کارگر نیز در مقیاس جهانی و به طور اخص کارگران کشورهای آسیایی و یا مجموعه کشورهایی که در جرگه سرمایه داری پیرامونی قرار دارند، سرنوشت نسبتا مشابهی را یدک می کشند. از یک طرف، شرایط نامناسب محیط کار، کارگاه های تولیدی غیر استاندارد و فاقد امکانات ایمنی لازم و مهمتر از همه دستمزدهای بسیار نازل که عموما پاسخگوی نیازهای اولیه خانواده های کارگری نیست و از طرف دیگر کارگران هر ساله با ترفند افزایش حقوق ناچیز دولت ها مواجه هستند که حتا متناسب با رشد تورم سالانه در اینگونه کشورها نیز نیست. نتیجه اینکه قدرت خرید کارگران باز هم نسبت به سال گذشته کمتر و سفره شان نیز در مقایسه با سال های سپری شده همچنان تهی تر می گردد. اگرچه دولت کامبوج مدعی است که با افزایش حقوق کارگران نساجی در سال گذشته از ۶۶ دلار به ۸۰ دلار شرایط بهتری را برای کارگران صنعت پوشاک فراهم کرده است؛ اما طبق گزارش وال استریت ژورنال، به رغم افزایش ۱۴ دلاری حقوق کارگران در سال ۲۰۱۳، حقوق فعلی کارگران در صورت تطبیق با میزان رشد تورم کامبوج، برابر با میزان مشاهده شده در سطح سال ۲۰۰۰ باقی می‌ماند. و این سیکل معیوبی است که دولت های سرمایه داری کشورهای پیرامونی در برخورد با میزان افزایش حقوق به یک سان عمل می کنند. و طبیعتا کارگران نیز برای برون رفت از این سیکل معیوب در عقب راندن سرمایه داران و کسب افزایش دستمزد متناسب با نیازهای اولیه یک خانواده کارگری، سلاحی جز اعتصاب ندارند.
تابستان گذشته شاهد اعتصابات سراسری کارگران صنعت پوشاک در بنگلادش بودیم. اعتصاباتی که در پی آن، سنگفرش خیابان های شهر “داکا” پایتخت بنگلادش در زیر گام های سترگ کارگران صنایع نساجی این کشور به لرزه درآمد. اعتصاب شکوهمند ۲۰۰ هزار نفری کارگران بیش از ۲۰۰ کارخانه صنایع نساجی “داکا” و شهرهای اطراف پایتخت، در تابستان گذشته جلوه ای ماندگار از اتحاد و رزم طبقاتی کارگران بنگلادش بود. کارگرانی که برای افزایش حداقل دستمزد به خیابان ها ریختند، با نیروهای پلیس و عوامل سرکوبگر دولت سرمایه داران به نبرد برخاستند، با روشن کردن آتش و بستن خیابان ها، خشم فرو خفته خود را به نمایش گذاشتند و امروز، شاهد اعتصاب سراسری کارگران بیش از ۱۲۰ کارخانه صنعت پوشاک کامبوج هستیم. کارگرانی که درست همانند کارگران بنگلادش برای افزایش دستمزد و شرایط بهتر زندگی اعتصاب کردند، به خیابان ریختند و با مسدود کردن جاده ها و خیابان های منتهی به کارخانه‌ها نساجی با نیروهای امنیتی و پلیس ضد شورش پنوم پن به مقابله برخاستند. کارگرانی که در مبارزه با دشمن طبقاتی، اتحاد و همبستگی مبارزاتی شان را در کارخانه و خیابان به نمایش گذاشتند. و یقینا، فردا نوبت طبقه کارگر ایران است. همان کارگرانی که زیر خط فقر زندگی می کنند. کارگرانی که هر سال از قدرت خریدشان کاسته می شود و سفره شان باز هم تهی تر می گردد. کارگرانی که علاوه بر سطح بسیار پایین دستمزدها، هر ساله با معضل افزایش ناچیز حداقل دستمزد کارگری نیز مواجه هستند. افزایش دستمزدی که حتا جبران کننده کاهش قدرت خرید ناشی از میزان تورم اعلام شده توسط دولت هم نیست. کارگرانی که به رغم مبارزات روزمره و جانفشانی های مستمرشان، به دلیل عدم برخورداری از وجود تشکل های توده ای کارگری از مبارزات پیگیر، گسترده، سراسری و همه جانبه بازمانده اند. و این همه، در شرایطی است که کارگران بنگلادش و کامبوج، لااقل از امکان نسبی اتحادیه ها و تشکل های کارگری برخوردار هستند و بر بستر وجود همین اتحادیه ها و تشکل های وسیع کارگری است که از سطح مبارزات پراکننده عبور کرده و به سازماندهی اعتصابات سراسری رسیده اند.
فدائیان (اقلیت)